به گزارش نبض بورس، در دل تاریخ، از زمانی که بشر نخستین درد را احساس کرد، جست‌وجوی درمان نیز آغاز شد. از سایه‌های معابد مصر باستان تا کتابخانه‌های کهن ایران، از گیاهانی که در دستان شفاگران پیچیده می‌شدند تا ترکیبات شیمیایی که در آزمایشگاه‌های مدرن شکل گرفتند، داروسازی همواره همراه انسان در مسیر بهبودی و بقا بوده است. صنعت دارو، پلی میان امید و درمان، میان علم و سلامت، و میان گذشته و آینده است.
داروسازی یکی از حیاتی‌ترین صنایع در جهان است که نقشی اساسی در تأمین سلامت عمومی، افزایش امید به زندگی و بهبود کیفیت درمان ایفا می‌کند. این صنعت نه‌تنها از نظر اقتصادی، بلکه از نظر راهبردی نیز برای کشورها اهمیت دارد در این گزارش، ابتدا به بررسی سیر تحول داروسازی از آغاز تا امروزپرداخته و سپس کشور‌های پیشرو، جایگاه ایران و چالش‌ها و فرصت‌های این صنعت و شرکت‌های بورسی دارویی را بررسی خواهیم کرد
سیر تحول علم داروسازی: از باستان تا امروز
قدم اول: ریشه‌های باستانی (۵۰۰۰ سال قبل از میلاد)
در سرزمین‌های دور و در تمدن‌های باستانی مصر، چین و هند، درمانگران و شفادهندگان از گیاهان و مواد طبیعی برای تسکین درد‌ها و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کرد. شفادهندگان با تجربه خود، گیاهان را می‌شناختند و از آنها برای ساخت دارو استفاده می‌کردند. این گیاهان از مزارع جمع‌آوری می‌شدند و با دقت در معابد نگهداری می‌شدند، جایی که راز‌های ترکیب آنها به نسل‌های بعدی منتقل می‌شد.
قدم دوم: یونان و روم باستان (۵۰۰ قبل از میلاد تا ۵۰۰ میلادی)
در یونان باستان، بقراط، پدر پزشکی، ظهور کرد. او با تأکید بر مشاهده دقیق و ثبت علائم بیماری‌ها، روش‌های علمی‌تری برای تشخیص و درمان بیماری‌ها ارائه داد. بقراط با دقت به بیمارانش نگاه می‌کرد و با ثبت دقیق علائم بیماری، روش‌های درمانی جدیدی را کشف می‌کرد. او به شاگردانش آموخت که چگونه با دانش و دقت، بدن انسان را بشناسند و به آن کمک کنند تا سلامتی خود را بازیابد.
در روم باستان نیز پزشکان و داروسازان از تجربیات یونانیان بهره‌مند شدند و داروخانه‌ها به تدریج در شهر‌های بزرگ رواج یافتند.
قدم سوم: قرون وسطی (۵۰۰ تا ۱۵۰۰ میلادی)
در دوران تاریک قرون وسطی، نور علم در جهان اسلام درخشید. داروسازان مسلمان با دانش و تلاش خود، گیاهان جدیدی را از سراسر جهان جمع‌آوری کردند و با ترکیب آنها، دارو‌هایی ساختند که جان بسیاری از بیماران را نجات داد. داروخانه‌های بغداد و دمشق به مراکزی تبدیل شدند که پزشکان و داروسازان از سراسر جهان برای یادگیری و تبادل دانش به آنجا می‌آمدند.
قدم چهارم: رنسانس (۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ میلادی)
در دوران رنسانس، با تجدید حیات علوم و هنرها، داروسازی نیز شاهد تحولات جدیدی بود. پزشکان و داروسازان با تمرکز بر دانش تجربی و مشاهده مستقیم، به درک بهتری از عملکرد بدن انسان و تأثیر داروها دست یافتند. در این دوران، علم داروسازی از خرافات و باور‌های نادرست رها شد و بر پایه دانش و تجربه بنا نهاده شد
قدم پنجم: قرن نوزدهم (۱۸۰۰ تا ۱۹۰۰ میلادی)
در قرن نوزدهم، صنعت دارو با پیشرفت‌های چشمگیری روبه‌رو شد. توسعه علم شیمی و شیمی دارویی باعث شد شیمیدانان ترکیبات دارویی جدیدی را کشف و خالص‌سازی کنند. هم‌زمان، انقلاب صنعتی امکان تولید انبوه داروها را فراهم کرد و شرکت‌های داروسازی شکل گرفتند. با افزایش تولید، استاندارد‌های کنترل کیفیت تدوین شد و سازمان غذا و دارو (FDA) برای نظارت بر ایمنی داروها تأسیس گردید. در این دوره، پیشرفت‌های علمی منجر به کشف دارو‌های جدیدی مانند مرفین برای تسکین درد و آنتی‌بیوتیک‌ها شد که تحول بزرگی در درمان بیماری‌ها ایجاد کرد
قدم ششم: قرن بیست و یکم (۲۰۰۰ تا کنون)
در قرن بیست و یکم، صنعت دارو با تحولات شگرفی مواجه است. پیشرفت‌های فناوری اطلاعات و بیوتکنولوژی، راهکار‌های نوینی را برای درمان بیماری‌ها ارائه داده‌اند. دارو‌های مبتنی بر ژن‌درمانی و دارو‌های بیولوژیک به شکل قابل توجهی افزایش یافته‌اند و توانسته‌اند به درمان بیماری‌هایی مانند سرطان و بیماری‌های ژنتیکی کمک کنند. همچنین، ظهور دارو‌های شخصی‌سازی‌شده با توجه به ویژگی‌های ژنتیکی هر فرد، انقلابی در درمان بیماران به وجود آورده است.
با این حال، در کنار این پیشرفت‌ها، چالش‌هایی نیز بروز کرده است که تاثیرات منفی بر سیستم بهداشت و درمان دارد و نیاز به توجه و همکاری جهانی را تقویت می‌کند. چالش‌هایی مانند قیمت بالای داروها، دسترسی ناکافی به درمان‌ها در مناطق مختلف جهان و بحران سلامت جهانی که به خاطر پاندمی‌های اخیر تجربه کرده‌ایم، از جمله این مسائل هستند. در حال حاضر، صنعت دارو بیش از هر زمان دیگری بر تحقیق و توسعه متمرکز شده است تا به این چالش‌ها پاسخ دهد و راه‌حل‌های مؤثری ارائه دهد.
چالش‌های موجود در صنعت دارو در قرن بیست و یکم
در دهه‌های اخیر، صنعت دارو با چالش‌های متعدد و مهمی دست و پنجه نرم می‌کند که به‌طور مستقیم بر روند تحقیق، توسعه و توزیع داروها تأثیرگذار بوده‌اند. این چالش‌ها شامل موارد زیر هستند:
افزایش هزینه‌های تحقیق و توسعه
هزینه‌های تحقیق و توسعه (R&D) برای تولید دارو‌های جدید افزایش یافته است. میانگین هزینه برای توسعه یک داروی جدید به بیش از ۲.۶ میلیارد دلار رسیده است. این هزینه‌های بالا می‌تواند مانع از ورود دارو‌های جدید به بازار شود، به‌ویژه برای شرکت‌های کوچک‌تر که منابع مالی محدودی دارند.
مقررات و تأسیسات
با افزایش نیاز به ایمنی و اثربخشی داروها، نهاد‌های نظارتی مانند FDA و EMA فشار بیشتری بر روی شرکت‌ها برای پیگیری دقیق‌تر و شفاف‌تر فرآیند‌ها می‌آورند. این موضوع ممکن است منجر به تأخیر در تأیید داروها شود و در نتیجه زمان دسترسی بیماران به درمان‌های جدید را طولانی‌تر کند.
مقاومت دارویی
افزایش مقاومت نسبت به داروها یکی از چالش‌های بزرگ عصر حاضر است. با استفاده مکرر و نادرست از بعضی داروها، میکروب‌ها و باکتری‌ها به سرعت به داروها مقاوم می‌شوند که این موضوع به طور قابل توجهی امکان درمان عفونت‌ها را کاهش می‌دهد و تهدیدی جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود.
تاریخ طب و داروسازی در ایران
از ابن سینا تا جابربن حیان: نبوغ ایرانی در داروسازی
در تاریخ علم و داروسازی، دانشمندان برجسته ایرانی تأثیرات عمیق و ماندگاری بر روی جهان علمی گذاشته‌اند که آثار آنها همچنان در دنیای امروز محسوس است. در ادامه به بررسی چند تن از این شخصیت‌ها می‌پردازیم:
۱. ابن‌سینا (ابوعلی سینا) (۹۸۰–۱۰۳۷ میلادی)
ابن‌سینا یکی از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین دانشمندان تاریخ پزشکی است. کتاب “قانون فی الطب” او به عنوان یکی از مهم‌ترین متون پزشکی در تاریخ شناخته می‌شود و به مدت چند قرن منبع اصلی آموزش در دانشگاه‌های اروپا و جهان اسلام بوده است. این اثر به بررسی دقیق داروها، ترکیبات دارویی و روش‌های درمانی پرداخته و درک بهتری از بیماری‌ها و درمان‌ها فراهم کرده است.
۲. زکریای رازی (رازی) (۸۶۴–۹۲۵ میلادی)
زکریای رازی به عنوان یکی از بنیان‌گذاران علم پزشکی و داروسازی شناخته می‌شود. او اولین کسی بود که به طور دقیق عفونت‌ها را بررسی و روش‌های نوآورانه‌ای برای تشخیص و درمان بیماری‌ها معرفی کرد. آثار او، به ویژه “المنصوری” و “کتاب طب”، به عنوان منابع معتبر علمی نه تنها در جهان اسلام بلکه در اروپای قرون وسطی تأثیر بسزایی داشتند.
۳. ابوریحان بیرونی (۹۷۰–۱۰۴۸ میلادی)
ابوریحان بیرونی، دانشمند چندوجهی و جامع ایرانی، در حوزه‌های گوناگون علم از جمله زمین‌شناسی، تاریخ‌نگاری و گیاه‌شناسی فعالیت داشت. وی به بررسی خواص گیاهان دارویی و تأثیرات درمانی آنها پرداخته و در کتاب “الآثار الباقیه” مباحث جالبی درباره اثرات دارویی گیاهان ارائه داده است. او همچنین در توضیح خواص طبیعی و اثر بخشی مواد مختلف على قدرت درمانی آنها سرمایه‌گذاری کرده و از مفاهیم علمی جدید برای تجزیه و تحلیل استفاده کرده است.
۴. سهل بن حسین (ابو سهل) (۱۰۰۰ میلادی)
ابو سهل یکی از داروسازان و پزشکان مشهور ایرانی است که در تأسیس داروخانه‌ها و تولید دارو‌های جدید نقش کلیدی داشت. تألیفات او در حوزه داروسازی به بررسی مؤلفه‌های دارویی و روش‌های تولید دارو پرداخته و به عنوان یکی از پایه‌گذاران علم داروسازی مدرن محسوب می‌شود.
۵. جابربن حیان (۷۲۱–۸۱۵ میلادی)
جابربن حیان، که به پدر شیمی مدرن مشهور است، در زمینه‌های مختلف شیمی و داروسازی کار‌های زیادی انجام داد. تخصص‌های او، به خصوص در زمینه تقطیر و استخراج مواد اولیه دارویی، به شیمی دارویی کمک کرده و به عنوان بنیاد‌های بسیاری از فرآیند‌های شیمیایی مدرن به شمار می‌آید. آثار او بر علم شیمی و داروسازی تأثیر بسزایی داشته و پارادایم‌های علمی را تغییر داده است.
۶. علی بن عباس مجوسی (قرن دهم میلادی)
علی بن عباس مجوسی در کتاب خود “کتاب کامل” به توصیف داروها و روش‌های درمانی مختلف پرداخته و اطلاعات مفیدی درباره خواص دارویی گیاهان ارائه داده است. این اثر به عنوان یکی از منابع ارزشمند در تاریخ پزشکی و داروسازی ایران شناخته می‌شود.
نقش صنعت دارو در جهان
صنعت دارو از جمله صنایع کلیدی است که توسعه آن تأثیر مستقیمی بر سلامت جوامع دارد. این صنعت شامل تولید، تحقیق و توسعه (R&D)، توزیع و فروش دارو‌های موردنیاز برای درمان و پیشگیری از بیماری‌ها است. برخی از مهم‌ترین نقش‌های این صنعت در سطح جهانی عبارت‌اند از:
- افزایش امید به زندگی: بسیاری از بیماری‌های کشنده مانند سرطان، دیابت و بیماری‌های قلبی با دارو‌های جدید قابل‌کنترل شده‌اند.
- کاهش هزینه‌های درمانی: تولید دارو‌های مؤثرتر می‌تواند هزینه‌های درمان را در بلندمدت کاهش دهد.
- اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی: صنعت دارو یکی از بزرگ‌ترین صنایع پردرآمد در جهان است که میلیارد‌ها دلار در سال گردش مالی دارد.
- افزایش امنیت دارویی کشورها: کشور‌های مختلف برای کاهش وابستگی به واردات، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در صنعت دارو انجام می‌دهند.
صنایع دارویی معروف جهانی و نوع فعالیت آنها
چندین شرکت دارویی بزرگ در جهان فعالیت می‌کنند که برخی از آنها در حوزه تولید دارو‌های عمومی (ژنریک) و برخی دیگر در بخش تحقیق و توسعه دارو‌های نوین فعال هستند. در ادامه، چند مورد از معروف‌ترین شرکت‌های دارویی جهان آورده شده است:
الف) شرکت‌های داروسازی معروف جهان
ب) نوع فعالیت
فعالیت شرکت‌های دارویی به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:
۱. تحقیق و توسعه (R&D): شرکت‌هایی مانند فایزر و روش بخش عمده‌ای از درآمد خود را صرف تحقیق روی دارو‌های جدید می‌کنند.
۲. تولید دارو‌های ژنریک: برخی شرکت‌ها مانند Teva و Sandoz عمدتاً دارو‌های عمومی تولید می‌کنند که قیمت پایین‌تری دارند.
کشور‌های پیشرو در صنعت دارو (ده کشور برتر)
برخی از کشورها به دلیل توسعه‌یافتگی زیرساخت‌های دارویی، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، و داشتن شرکت‌های بزرگ دارویی، در این صنعت پیشرو هستند. ۱۰ کشور اول در صنعت دارو عبارت‌اند از:
۱. آمریکا – بزرگ‌ترین بازار دارویی جهان، پیشرو در نوآوری و تولید دارو‌های جدید
۲. سوئیس – مرکز شرکت‌های بزرگ دارویی مانند روش و نوارتیس
۳. آلمان – قطب مهم دارو‌های شیمیایی و تحقیقاتی
۴. بریتانیا – خانه شرکت‌های بزرگی مانند آسترازنکا و GSK
۵. فرانسه – دارای شرکت‌هایی همچون سانوفی با تولید گسترده واکسن و دارو‌های نوآورانه
۶. ژاپن – پیشگام در تولید دارو‌های زیستی و تحقیق در بیماری‌های نادر
۷. چین – در حال رشد سریع در صنعت دارو‌های ژنریک و تحقیقاتی
۸. هند – بزرگ‌ترین تولیدکننده دارو‌های ژنریک در جهان
۹. ایتالیا – یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان دارو‌های شیمیایی
۱۰. کره جنوبی – سرمایه‌گذاری در بیوتکنولوژی و دارو‌های سلولی
دارو‌های برتر جهانی بر اساس پیش‌بینی فروش در سال ۲۰۲۵: نگاهی به آینده بازار دارویی
در تصویر ارائه‌شده از وب‌سایت Statista، برترین دارو‌های جهان بر اساس پیش‌بینی فروش در سال ۲۰۲۵ فهرست شده‌اند. این داروها به دلیل درآمد پیش‌بینی‌شده (برحسب میلیارد دلار)، از اهمیت ویژه‌ای در صنعت داروسازی برخوردارند. این فهرست نشان‌دهنده روند‌های اصلی در درمان سرطان، بیماری‌های متابولیک، بیماری‌های خودایمنی و دیابت است. در ادامه، توضیحاتی درباره هر یک از این داروها ارائه شده است:
برترین داروها بر اساس فروش پیش‌بینی‌شده در سال ۲۰۲۵
Keytruda
شرکت: Merck & Co.
درآمد: ۳۱میلیارد دلار
نوع: درمان سرطان با فعال‌سازی سیستم ایمنی بدن (ایمونوتراپی)
موارد مصرف: این دارو برای ملانوما، سرطان ریه، سرطان مثانه و برخی دیگر از سرطان‌ها تجویز می‌شود. Keytruda به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرد. این دارو یکی از پرفروش‌ترین دارو‌های تاریخ در حوزه سرطان است.
Ozempic
شرکت: Novo Nordisk
درآمد: ۲۲.۳میلیارد دلار
نوع: داروی دیابت نوع ۲ از دسته آگونیست‌های GLP-۱
موارد مصرف: کنترل قند خون و کاهش وزن در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲. این دارو همچنین به دلیل تأثیر آن بر کاهش اشتها، محبوبیت زیادی در میان افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند، پیدا کرده است.
Mounjaro
شرکت: Eli Lilly
درآمد: ۱۹.۸میلیارد دلار
نوع: داروی دیابت نوع ۲ (آگونیست دوگانه گیرنده‌های GIP و GLP-۱)
موارد مصرف: این دارو علاوه بر کاهش قند خون، در مدیریت وزن نیز مؤثر است. به دلیل عملکرد دوگانه‌اش، تأثیر بیشتری نسبت به دارو‌های مشابه دارد و به یکی از رقبای اصلی Ozempic تبدیل شده است.
Dupixent
شرکت: Sanofi
درآمد: ۱۶.۹میلیارد دلار
نوع: داروی بیولوژیک برای بیماری‌های التهابی و آلرژیک
موارد مصرف: درمان آسم، درماتیت آتوپیک (اگزما) و سینوزیت مزمن همراه با پولیپ بینی. این دارو برای افرادی که به سایر درمان‌های استاندارد پاسخ نداده‌اند، گزینه‌ای حیاتی محسوب می‌شود.
Skyrizi
شرکت: AbbVie
درآمد: ۱۳.۷میلیارد دلار
نوع: داروی بیولوژیک برای بیماری‌های خودایمنی
موارد مصرف: درمان پسوریازیس و بیماری‌های التهابی روده (مانند کولیت اولسراتیو و کرون). Skyrizi به‌طور خاص مسیر‌های التهابی بدن را هدف قرار می‌دهد و باعث کاهش علائم این بیماری‌ها می‌شود.
Eliquis
شرکت: BMS/Pfizer
درآمد: ۱۳.۵میلیارد دلار
نوع: داروی ضد انعقاد خون (رقیق‌کننده خون)
موارد مصرف: پیشگیری از لخته شدن خون، کاهش خطر سکته و جلوگیری از ترومبوز وریدی. این دارو برای افرادی که به دلیل مشکلات قلبی در معرض سکته مغزی قرار دارند، حیاتی است.
Biktarvy
شرکت: Gilead
درآمد: ۱۳.۴میلیارد دلار
نوع: داروی ضد ویروس HIV
موارد مصرف: کنترل و درمان HIV به عنوان بخشی از درمان ترکیبی. Biktarvy از تکثیر ویروس HIV در بدن جلوگیری کرده و بار ویروسی را کاهش می‌دهد، در نتیجه سیستم ایمنی بیمار را تقویت می‌کند.
Wegovy
شرکت: Novo Nordisk
درآمد: ۱۳.۴میلیارد دلار
نوع: داروی کاهش وزن
موارد مصرف: کمک به مدیریت وزن در افراد مبتلا به چاقی یا اضافه‌وزن. عملکرد این دارو مشابه Ozempic است، اما دوز آن برای کاهش وزن تنظیم شده است.
Darzalex
شرکت: Janssen/Johnson & Johnson
درآمد: ۱۳.۲میلیارد دلار
نوع: داروی درمان سرطان خون (ایمونوتراپی)
موارد مصرف: درمان مولتیپل میلوما (نوعی سرطان خون). این دارو با هدف قرار دادن پروتئین خاصی روی سلول‌های سرطانی، به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را نابود کند.
Zepbound
شرکت: Eli Lilly
درآمد: ۱۱.۳میلیارد دلار
نوع: داروی کاهش وزن
موارد مصرف: اطلاعات موجود نشان می‌دهد که Zepbound عملکردی مشابه Mounjaro دارد و برای کاهش وزن و تنظیم متابولیسم بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو برای افراد مبتلا به چاقی مفرط یا سندرم متابولیک توصیه می‌شود.
نکات کلیدی آینده بازار دارویی:
تسلط دارو‌های دیابت و کاهش وزن
دارو‌های Ozempic، Mounjaro، Wegovy و Zepbound نشان می‌دهند که تقاضا برای درمان‌های کاهش وزن و دیابت در حال افزایش است. برخی از این داروها ابتدا برای دیابت توسعه یافتند، اما به دلیل تأثیر زیادشان بر کاهش وزن، کاربرد گسترده‌تری پیدا کردند.
رشد چشمگیر درمان‌های سرطان و ایمنی‌درمانی
دارو‌هایی مانند Keytruda و Darzalex در گروه درمان‌های تقویت سیستم ایمنی بدن (ایمونوتراپی) قرار دارند که رویکرد جدیدی در مبارزه با سرطان محسوب می‌شود. این درمان‌ها به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا خود به جنگ سلول‌های سرطانی برود.
رونق دارو‌های بیولوژیک و هدفمند
دارو‌هایی مانند Dupixent، Skyrizi و Biktarvy نشان می‌دهند که روش‌های درمانی هدفمند و بیولوژیک در حال جایگزین شدن با درمان‌های قدیمی‌تر هستند.
این فهرست چشم‌انداز بازار دارویی در سال ۲۰۲۵ را به تصویر می‌کشد. افزایش تقاضا برای دارو‌های دیابت، کاهش وزن، سرطان و بیماری‌های خودایمنی نشان‌دهنده تغییر نیاز‌های جهانی در حوزه سلامت است.
جایگاه ایران در صنعت دارو
ایران یکی از کشور‌های پیشرو در تولید دارو در منطقه خاورمیانه است و بیش از ۹۷ درصد از نیاز دارویی خود را در داخل تولید می‌کند. با این حال، برخی مواد اولیه و دارو‌های خاص همچنان از خارج وارد می‌شوند. ایران دارای شرکت‌های دارویی متعددی است که در زمینه تولید دارو‌های شیمیایی، گیاهی و بیوتکنولوژی فعالیت می‌کنند.
لیست شرکت‌های دارویی ایران بر اساس تاریخچه و نوع محصولات
شرکت‌های با تاریخچه قدیمی (تأسیس قبل از دهه ۷۰ شمسی)
دعبید – شرکت داروسازی دکتر عبیدی
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۲۵، یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های دارویی ایران با تمرکز بر دارو‌های ژنریک و برند.
محصولات: آنتی‌بیوتیک‌ها، دارو‌های ضدالتهاب و قلبی.
دتولید – شرکت داروسازی تولید دارو
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۳۵، یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های دارویی ایران.
محصولات: آنتی‌بیوتیک‌ها، دارو‌های گوارشی و ضدالتهاب.
دپارس – شرکت داروسازی پارس دارو
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۳۹، فعال در تولید دارو‌های عمومی و تخصصی.
محصولات: دارو‌های گوارشی، آنتی‌بیوتیک‌ها و دارو‌های قلبی.
دشیمی – شرکت داروسازی تهران شیمی
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۴۲، تولیدکننده دارو‌های ژنریک و برند.
محصولات: دارو‌های قلبی، گوارشی و اعصاب و روان.
دیران – شرکت داروسازی ایران دارو
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۴۳، یکی از پیشگامان تولید دارو در ایران.
محصولات: دارو‌های ضدالتهاب، گوارشی و اعصاب و روان.
درازک – شرکت داروسازی رازک
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۴۳، یکی از شرکت‌های قدیمی دارویی ایران.
محصولات: دارو‌های ضدعفونی، گوارشی و قلبی.
داسوه – شرکت داروسازی اسوه
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۴۵، یکی از شرکت‌های قدیمی دارویی ایران.
محصولات: دارو‌های ضدعفونی، گوارشی و هورمونی.
والبر – شرکت داروسازی البرز
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۵۳، پیشگام در تولید دارو‌های ژنریک در ایران.
محصولات: آنتی‌بیوتیک‌ها، دارو‌های قلبی و ضدالتهاب
شرکت‌های تأسیس‌شده در دهه ۷۰ شمسی
دفارا – شرکت داروسازی فارابی
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۶۰، فعال در زمینه دارو‌های ژنریک و تخصصی.
محصولات: دارو‌های ضدعفونی، گوارشی و اعصاب و روان.
دامین – شرکت داروسازی امین
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۶۳، تولیدکننده دارو‌های ژنریک و تخصصی.
محصولات: دارو‌های اعصاب و روان، قلبی و ضدعفونی.
دکوثر – شرکت داروسازی کوثر
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۶۴، تولیدکننده دارو‌های ژنریک.
محصولات: آنتی‌بیوتیک‌ها، دارو‌های اعصاب و روان و قلبی.
دلقما – شرکت داروسازی لقمان
تاریخچه: تأسیس در دهه ۱۳۶۰، فعال در تولید دارو‌های عمومی و تخصصی.
محصولات: دارو‌های گوارشی، ضدالتهاب و مسکن‌ها.
دزهراوی – شرکت داروسازی زهراوی
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۶۶، متخصص در تولید دارو‌های خاص و تخصصی.
محصولات: دارو‌های ضدسرطان، هورمونی و دارو‌های بیماری‌های مزمن.
دکیمی – شرکت داروسازی اکسیر
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۶۷، فعال در تولید دارو‌های ژنریک و تخصصی.
محصولات: دارو‌های قلبی، ضدسرطان و اعصاب و روان.
دجابر – شرکت داروسازی جابر
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۷۰، فعال در حوزه بیوتکنولوژی و دارو‌های تخصصی.
محصولات: دارو‌های بیوتکنولوژی، واکسن‌ها و دارو‌های خاص.
دسبحان – شرکت داروسازی سبحان
تاریخچه: تأسیس در دهه ۱۳۷۰، زیرمجموعه گروه دارویی سبحان.
محصولات: دارو‌های ضدسرطان، هورمونی و ژنریک.
ددانا – شرکت داروسازی دانا
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۷۵، تولیدکننده دارو‌های ژنریک و برند.
محصولات: دارو‌های قلبی، گوارشی و اعصاب و روان
شرکت‌های جدیدتر (تأسیس پس از دهه ۸۰ شمسی)
تیپیکو – شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۸۰، زیرمجموعه سازمان تأمین اجتماعی و بزرگ‌ترین هلدینگ دارویی ایران.
محصولات: دارو‌های قلبی-عروقی، ضدعفونی‌کننده‌ها، دارو‌های گوارشی و انواع دارو‌های انسانی.
کاسپین – شرکت داروسازی کاسپین تامین
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۸۰، فعال در تولید دارو‌های ژنریک و تخصصی.
محصولات: دارو‌های ضدسرطان، هورمونی و دارو‌های خاص.
دسینا – شرکت داروسازی آوه سینا
تاریخچه: تأسیس در سال ۱۳۸۲، فعال در حوزه دارو‌های تخصصی.
محصولات: دارو‌های بیوتکنولوژی و ضدسرطان.
دستاورد‌های صنعت داروی ایران:
- تولید دارو‌های بیوتکنولوژی و درمانی پیشرفت
- توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان دارویی
- افزایش صادرات دارو به کشور‌های منطقه
- دارای بیش از ۱۰۰ شرکت تولیدکننده دارو
- رتبه اول در منطقه از نظر تولید دارو‌های ژنریک
- تمرکز بر تولید دارو‌های بیوتکنولوژی در سال‌های اخیر
بازار دارویی ایران
بازار دارویی ایران در سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است. طبق آمارها:
- ارزش بازار دارویی ایران حدود ۵ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
- ۷۰ درصد از مواد اولیه دارویی وارداتی هستند.
- بخش بزرگی از بازار، دارو‌های ژنریک و OTC (بدون نسخه) را شامل می‌شود.
فرصت‌ها و چالش‌های صنعت داروی ایران:
فرصت‌ها
- نیروی انسانی متخصص و پژوهشگران توانمند
- امکان صادرات به کشور‌های منطقه
- توسعه فناوری‌های داروسازی و بیوتکنولوژی
چالش‌ها و تهدید‌ها
- تحریم‌های اقتصادی و محدودیت در واردات مواد اولیه
- وابستگی به مواد اولیه خارجی
- نبود سرمایه‌گذاری کافی در تحقیق و توسعه
نتیجه گیری:
صنعت دارو یکی از صنایع استراتژیک در ایران و جهان محسوب می‌شود. ایران در سال‌های اخیر توانسته است با تمرکز بر تولید دارو‌های داخلی، وابستگی به واردات را کاهش دهد. بااین‌حال، چالش‌هایی مانند تأمین مواد اولیه، تحریم‌ها و نیاز به سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، از موانع پیشرفت این صنعت هستند. اگر ایران بتواند بر این چالش‌ها غلبه کند، فرصت‌های بزرگی برای رشد و صادرات در انتظار این صنعت خواهد بود.
نبض‌بورس
