کمتر کسی وجود دارد که تاکنون نام ایلان ماسک (Elon Musk) را نشنیده باشد؛ میلیاردر و کارآفرینی که با اقدامات خود در سال‌های اخیر مرزهای نوآوری را در هم شکسته، صنعت خودروسازی را متحول کرده، رویای زندگی در مریخ را به واقعیت نزدیک کرده و با چند توییت ساده، بازارهای مالی و به خصوص ارزهای دیجیتال را تکان داده است. ماسک صرفاً یک مخترع یا میلیاردر معمولی نیست؛ او شخصیتی منحصر به فرد با ذهنی خلاق دارد که با رفتارهای عجیب و گاهی نسنجیده خود طرفداران و منتقدان زیادی زیادی پیدا کرده است.
از تأسیس شرکت‌هایی مانند اسپیس‌ایکس (SpaceX)، تسلا (Tesla)، نورالینک (Neuralink) و بورینگ کمپانی (The Boring Company) گرفته تا خرید توییتر و تأثیرگذاری بر بیت کوین و دوج کوین، مسیر زندگی ماسک پر از ماجراهای شگفت‌انگیز و تصمیم‌های جنجالی است. او بارها با کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) درگیر شده و از دولت‌ها انتقاد کرده است. ماسک آینده‌ای را تصور می‌کند که در آن انسان‌ها با هوش مصنوعی ادغام می‌شوند و به سیارات دیگر مهاجرت می‌کنند.
اما ایلان ماسک چگونه به این نقطه رسید؟ چگونه او از یک کودک درون‌گرا در آفریقای جنوبی به یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های عصر حاضر تبدیل شد؟ نقش او در دنیای ارزهای دیجیتال چیست؟ آیا او واقعا یک حامی واقعی فناوری بلاکچین است یا صرفاً از نفوذش برای جلب‌توجه استفاده می‌کند؟ در این مطلب از نوبیتکس نگاهی جامع و متفاوت به زندگی، چالش‌ها، موفقیت‌ها و جنجال‌های ایلان ماسک خواهیم داشت.
فهرست عناوین
ایلان ماسک کیست؟
وقتی به گذشته نگاه می‌کنیم، افرادی مثل تسلا، ادیسون و گراهام‌بل را به یاد می‌آوریم که هریک با نبوغ خود برخی از اساسی‌ترین فناوری‌های زندگی ما را اختراع کردند؛ اما در عصر حاضر، به نظر می‌رسد ایلان ماسک یک‌تنه جای همه آنها را گرفته است! در حقیقت ماسک یکی از معدود افرادی است که نامش با نوآوری، پیشرفت و جاه‌طلبی در دنیای فناوری گره خورده است. جالب اینجاست که بسیاری به ماسک لقب «نابغه دیوانه» را داده‌اند. فردی که از یک سو شرکت‌های بزرگی را مدیریت می‌کند و از سوی دیگر، با اظهارنظرهای جنجالی خود مدام حاشیه‌ساز می‌شود.
ماسک در ۲۸ ژوئن ۱۹۷۱ (۷ تیر ۱۳۵۰) در پرتوریا، آفریقای جنوبی، به دنیا آمد. از همان کودکی، شیفتگی‌اش به فناوری و برنامه‌نویسی آشکار بود: در ۱۲ سالگی اولین نرم‌افزارش را فروخت! مهاجرت به آمریکا، تأسیس شرکت‌های پیشگام و رهبری پروژه‌های بلندپروازانه، مسیر زندگی او را شکل داد. اما آنچه ماسک را متمایز می‌کند، ذهن آینده‌نگرانه و رویکرد منحصربه‌فرد اوست: او معتقد است بشر باید به یک گونه چندسیاره‌ای تبدیل شود و در عین حال، بر توسعه هوش مصنوعی، انرژی پایدار و اینترنت غیرمتمرکز پافشاری می‌کند.
نقش او در دنیای ارزهای دیجیتال هم چشمگیر است. از حمایت پر سر و صدایش از بیت کوین و دوج کوین تا تصمیمات بحث‌برانگیز تسلا درباره پذیرش بیت کوین، ماسک می‌تواند با یک حرکت، موج‌های بزرگی در بازار ارزهای دیجیتال ایجاد کند. آیا این اقدامات بخشی از یک استراتژی حساب‌شده است یا صرفاً نمایشی برای جلب‌توجه؟ این پرسشی است که در ادامه این مطلب به آن می‌پردازیم و زوایای بیشتری از شخصیت پیچیده او را روشن می‌کنیم.
نگاهی به کودکی ایلان ماسک
همان‌طور که گفتیم، ایلان ماسک متولد پورتوریای آفریقای جنوبی است. پدر او، ارول ماسک (Errol Musk)، یک مهندس ثروتمند بود و مادرش می ماسک (Maye Musk) یک مدل کانادایی و متخصص تغذیه بود که بعدها در کمپین کاورگرل تاریخ‌ساز شد. زندگی خانوادگی ایلان ماسک در دوران کودکی تلاطم زیادی داشت و در نهایت زمانی که او ۱۰ ساله بود، پدر و مادرش از هم جدا شدند.
کودکی ماسک ترکیبی از انزوا و کنجکاوی بود. پسری درون‌گرا و کتاب‌خوان که در کتاب «راهنمای مسافران کهکشان» و داستان‌های علمی غرق می‌شد؛ آن‌قدر که والدینش فکر کردند شاید گوشش نمی‌شنود و نگران سلامتی او بودند! دوران مدرسه برای ماسک چندان خاطره‌انگیز نبود؛ او به یاد می‌آورد که در آن دوران دوستان کمی داشته است و هم‌کلاسی‌هایش دائماً مشغول اذیت و آزار او بودند.
این تجربه‌های تلخ درنهایت باعث شد ایلان ماسک خودش را در دنیای فناوری غرق کند. در ۱۲ سالگی، ماسک اولین برنامه کامپیوتری خود را به نام Blastar (یک بازی ساده) طراحی کرد و آن را به قیمت ۵۰۰ دلار فروخت که اولین درآمد او از دنیای فناوری بود و جرقه نبوغ او را زد!
در ۱۷ سالگی، یعنی در سال ۱۹۸۸، ماسک تصمیم گرفت برخلاف میل والدینش از آپارتاید و خدمت اجباری در آفریقای جنوبی فرار کند. او در آن سال از طریق مادرش پاسپورت کانادایی گرفت و در دانشگاهی در این کشور مشغول تحصیل شد. چند سال بعد نیز به آمریکا مهاجرت کرد و در سال ۲۰۰۲ رسماً شهروند این کشور شد.
ماسک در سال ۲۰۱۳ در گفتگویی در رابطه با علت مهاجرتش گفت:
به آمریکای شمالی آمدم، چون احساس می‌کردم اینجا جایی است که می‌توانم در حوزه فناوری کارهای بزرگی انجام بدهم.
تحصیلات دانشگاهی ایلان ماسک چیست؟
ایلان ماسک پس از مهاجرت به کانادا در سن ۱۷ سالگی، تصمیم گرفت در دانشگاه کویینز اونتاریو کانادا ثبت‌نام کند. دو سال بعد ماسک کانادا را رها کرد و به آمریکا آمد و در سال ۱۹۹۲ در دانشگاه پنسیلوانیا مشغول تحصیل شد. ماحصل دوران تحصیل ماسک در این دانشگاه دو مدرک لیسانس در اقتصاد و فیزیک بود که بعدها پایه‌های فکری او را شکل دادند.
ایلان به مدرک لیسانس قانع نبود. همین باعث شد تا در مقطع دکتری رشته فیزیک در دانشگاه استنفورد کالیفرنیا ثبت‌نام کند. بااین‌حال تب‌وتاب اینترنت در آن زمان باعث شد تا ایلان جوان دو روز پس از ثبت‌نام از دانشگاه انصراف دهد و به‌سراغ جاه‌طلبی‌هایش در دنیای فناوری برود.
مسیر کارآفرینی ایلان ماسک؛ نگاهی به کسب‌وکارهای او
پس از انصراف از دانشگاه استنفورد، ماسک چندان شیفته اینترنت و نوآوری‌های آن شد که چندین دوره کارآموزی را در سیلیکون ولی (Silicon Valley)، قطب فناوری آمریکا، سپری کرد و ماجراجویی خود را با تأسیس شرکت زیپ ۲ (Zip2) آغاز کرد.
زیپ ۲ (Zip2)؛ همه‌چیز از اینجا شروع شد
همه‌چیز از یک آپارتمان کوچک در سال ۱۹۹۵ آغاز شد، جایی که ایلان جوان به‌همراه برادرش، کیمبال ماسک (Kimbal Musk) شرکتی به‌نام زیپ ۲ را راه‌اندازی کرد. ایده آنها این بود که یک راهنمای شهری آنلاین بسازند تا کسب‌وکارهای مختلف بتوانند اطلاعات خودشان را در فضای اینترنت منتشر کنند. در آن زمان مفهوم اینترنت برای بسیاری ناشناخته بود و این ایده نوآورانه، توجه زیادی به خودش جلب کرد.
روزهای ابتدایی سخت بود. ماسک شب‌ها روی یک تشک در دفتر می‌خوابید و روزها کدنویسی می‌کرد. بااین‌حال، تلاش‌هایش نتیجه داد و زیپ ۲ قراردادهای بزرگی را با نشریات مهمی از جمله نیویورک تایمز امضا کرد. درنهایت در سال ۱۹۹۹، شرکت کامپک (Compaq) با پرداخت ۳۰۷میلیون دلار، Zip2 را خریداری کرد و ماسک ۲۲میلیون دلار از این معامله به دست آورد. این سرمایه، سکوی پرتابی برای پروژه‌های جاه‌طلبانه‌تر او شد.
X.com و PayPal؛ ورود به فین‌تک
با پولی که از فروش Zip2 به دست آمد، ایلان ماسک تصمیم گرفت به‌سراغ صنعت بانکداری آنلاین برود. او در سال ۱۹۹۹ شرکتی را با نام ایکس دات کام (X.com) که یکی از اولین سیستم‌های پرداخت دیجیتال در جهان بود راه‌اندازی کرد. چالش اصلی در آن زمان جلب اعتماد مردم به بانکداری آنلاین بود. بسیاری از افراد هنوز به چک‌های کاغذی و سیستم‌های بانکی سنتی عادت داشتند. بااین‌حال، تراکنش‌های مالی سریع و آسان که ماسک و تیمش ارائه دادند، کاربران زیادی را به این سیستم جذب کرد. به این ترتیب، در سال ۲۰۰۰ ایکس دات کام با استارتاپ فین‌تکِ کانفینیتی (Confinity) ادغام شد که به راه‌اندازی شرکت پی‌پل (PayPal) با مدیریت ایلان ماسک انجامید.
مدیریت ایلان ماسک در پی‌پل کوتاه بود و به‌دلیل اختلافات داخلی، سرانجام از این جایگاه کنارش گذاشتند. بااین‌حال، وقتی ای‌بی (eBay) در سال ۲۰۰۲ شرکت پی‌پل را خرید، ماسک در مجموع ۱۷۶میلیون دلار سود به دست آورد.
اسپیس‌ایکس و رویای تسخیر فضا
پس از خروج از پی‌پل ماسک تصمیم گرفت در صنعت کاملاً متفاوتی به فعالیت بپردازد و به‌سراغ دنیای هوافضا رفت. او در سال ۲۰۰۲ با ۱۰۰میلیون دلار سرمایه اولیه، شرکت فضایی خود با نام اسپیس اکسپلوریشن تکنالاجیز (Space Exploration Technologies) را راه‌اندازی کرد. هدف این شرکت که امروزه آن را با نام اسپیس ایکس (SpaceX) می‌شناسیم، کاهش هزینه سفرهای فضایی و درنهایت زندگی بشر در مریخ است.
این شرکت در ابتدای مسیرش با مشکلات فراوانی مواجه شد؛ به‌طوری‌که سه آزمایش اول راکت فالکون ۱ آن شکست خورد. بااین‌حال، در سال ۲۰۰۸ چهارمین پرتاب اسپیس‌ایکس با موفقیت انجام شد و زمینه امضای قرارداد همکاری با ناسا را فراهم کرد.
درحال‌حاضر، SpaceX یکی از مهم‌ترین شرکت‌های فضایی جهان است و برنامه‌های جاه‌طلبانه‌ای برای سفر به ماه و مریخ دارد. علاوه بر آن، این شرکت قصد دارد با پروژه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک خود اینترنت را به تمام نقاط جهان گسترش دهد.
تسلا و انقلابی در صنعت خودروسازی
ایلان ماسک همیشه به نوآوری و فناوری‌های پایدار علاقه‌مند بود اما شاید هیچ صنعتی به‌اندازه خودروهای الکتریکی نتوانست او را به چالشی بزرگ بکشاند. در سال ۲۰۰۴، او به‌عنوان یکی از سرمایه‌گذاران اصلی به تسلا پیوست و با سرمایه‌گذاری ۶.۵میلیون دلاری به بزرگترین سهام‌دار این شرکت تبدیل شد. بااین‌حال، جاه‌طلبی‌های ماسک فراتر از یک سهام‌دار صرف بود؛ او می‌خواست تسلا را به قله‌ای برساند که هیچ خودروساز دیگری به آن نزدیک نشده بود.
در سال ۲۰۰۷ ایلان ماسک در اقدامی جسورانه و پس از یک کودتای درون‌سازمانی، مارتین ابرهارد، بنیانگذار و مدیرعامل وقت تسلا را کنار گذاشت و خودش در رأس کار قرار گرفت. البته بحران واقعی هنوز در راه بود. در سال ۲۰۰۸، همزمان با بحران مالی جهانی، شرکت تسلا در آستانه ورشکستگی قرار گرفت. ماسک که همه‌چیز را در تسلا سرمایه‌گذاری کرده بود، تصمیم گرفت برای احیای این شرکت ۴۰میلیون دلار از سرمایه شخصی‌اش به آن تزریق کند و ۴۰میلیون دلار دیگر نیز به‌صورت وام دراختیار شرکت قرار دهد. او بعدها این سال را «بدترین دوران زندگی‌اش» توصیف کرد، چراکه نه‌تنها تسلا بلکه اسپیس‌ایکس نیز در آن مقطع با مشکلات شدید مالی روبه‌رو بود.
استراتژی رشد سه‌مرحله‌ای تسلا
با عبور از این بحران، تسلا استراتژی رشد سه‌مرحله‌ای خود را دنبال کرد: ابتدا خودروی لوکس رودستر را معرفی کرد، سپس مدل S را برای بازار میان‌رده توسعه داد و در نهایت مدل ۳ را به‌عنوان یک خودروی اقتصادی و پرفروش عرضه کرد. مدل S آن‌چنان موفق شد که در سال ۲۰۱۳ عنوان خودروی سال را از مجله MotorTrend دریافت کرد. بااین‌حال، مسیر موفقیت تسلا چندان هموار نبود و مشکلات متعدد در ساخت خودروهای این شرکت و تأخیرهای آن باعث شد تا خود ماسک شخصاً بر فرایند مهندسی نظارت کند.
موفقیت‌های ماسک در شرکت تسلا بدون حواشی نبوده است. او بارها با تصمیمات جنجالی، از توییت‌های بحث‌برانگیز گرفته تا مصرف ماریجوانا در یک پادکست، ارزش سهام این شرکت را تحت‌تأثیر قرار داده است. بااین‌حال، تسلا همچنان تحت مدیریت ایلان ماسک به نوآوری ادامه می‌دهد و بازار خودروهای الکتریکی آمریکا را تحت تسلط خود درآورده است.
سولار سیتی و سرمایه‌گذاری پرحاشیه در انرژی خورشیدی
ایلان ماسک در سال ۲۰۰۶ با رویای گسترش انرژی پایدار، وارد عرصه جدیدی شد و در شرکت سولارسیتی (SolarCity) سرمایه‌گذاری کرد؛ شرکتی که پسرعموهایش، لیندون و پیتر رایو، تأسیس کرده بودند. سولارسیتی با هدف ارائه سیستم‌های خورشیدی مقرون‌به‌صرفه به خانه‌ها و کسب‌وکارها، به‌سرعت رشد کرد و به یکی از پیشگامان این صنعت در آمریکا تبدیل شد. ماسک که به‌عنوان رئیس هیئت‌مدیره سولارسیتی فعالیت می‌کرد، با هدایت این شرکت و پیوند آن با تسلا نقشی محوری در موفقیت آن داشت.
این موفقیت ظاهری، سایه‌ای از مشکلات مالی را پنهان کرده بود. رشد سریع سولارسیتی باعث شد تا این شرکت بدهی‌های هنگفتی به بار بیاورد و در لبه پرتگاه ورشکستگی قرار بگیرد. همین مسئله باعث شد تا ایلان در سال ۲۰۱۶، با پیشنهاد جسورانه «خرید کامل سولار سیتی توسط تسلا با ۲٫۶میلیارد دلار» سروصدای زیادی به پا کند. این تصمیم موجی از انتقادات را برانگیخت. برخی از سهامداران تسلا آن را نه یک حرکت استراتژیک، بلکه تلاشی برای نجات سرمایه‌گذاری شخصی ماسک و خانواده‌اش توصیف کردند که به شکایت از او انجامید.
پس از خرید سولار سیتی، این شرکت به تسلا انرژی (Tesla Energy) تغییر نام داد؛ اما این بخش هرگز نتوانست موفقیت‌های خودروهای برقی تسلا را تکرار کند. جنجال‌های حقوقی مرتبط با این مسیر نیز تا سال ۲۰۲۲ ادامه پیدا کرد و درنهایت دادگاه آمریکا در حکمی اعلام کرد اقدام ماسک به سهامداران تسلا زیانی وارد نکرده است و این پرونده بسته شد.
OpenAI: هوش مصنوعی برای همه
در سال ۲۰۱۵، ماسک همراه با چند کارآفرین و محقق برجسته شرکت اوپن ای‌آی (OpenAI) را، که آن را با چت جی‌پی‌تی (ChatGPT) می‌شناسیم، بنیان نهاد. هدف این شرکت توسعه هوش مصنوعی پیشرفته‌ای بود که در خدمت بشریت باشد و از انحصار شرکت‌های بزرگ خارج شود.
ماسک در ابتدا یکی از سرمایه‌گذاران اصلی این پروژه بود؛ اما در سال ۲۰۱۸ به‌دلیل اختلاف‌نظر بر سر آینده OpenAI و نگرانی از قدرت رو‌به‌رشد هوش مصنوعی، از هیئت‌مدیره کناره‌گیری کرد. بااین‌حال، او از این رقابت کنار نرفت و در سال ۲۰۲۳ شرکت xAI را راه‌اندازی کرد تا رویکرد خودش را در این حوزه پیش ببرد.
بورینگ کامپنی؛ بازتعریف حمل و نقل شهری
ماسک از ترافیک بیزار است، آن‌قدر که در سال ۲۰۱۶ ایده‌ای عجیب را عملی کرد: ساخت تونل‌های زیرزمینی برای حل معضل ترافیک شهری! او شرکت بورینگ کامپنی (The Boring Company) را با هدف توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل پرسرعت تأسیس کرد. یکی از اولین پروژه‌های آن، شبکه تونل‌های زیرزمینی در لاس‌وگاس است.
نورالینک؛ پروژه جنجالی ارتباط مغز انسان با کامپیوتر
نورالینک (Neuralink) شاید بلندپروازانه‌ترین و درعین‌حال ترسناک‌ترین پروژه ماسک باشد. این شرکت که در سال ۲۰۱۶ تأسیس شد، به‌دنبال سخت‌تراشه‌هایی است که مستقیماً مغز انسان را به کامپیوتر متصل کند. در قدم اول، هدف این فناوری کمک به بیماران ناتوان مثل افراد فلج یا درگیر بیماری‌هایی مثل پارکینسون است. بااین‌حال ماسک معتقد است این فناوری در آینده قابلیت ارتباط انسان با هوش مصنوعی را فراهم می‌کند! هرچند این ایده در حد فیلم‌های علمی‌تخیلی به نظر می‌رسد، آزمایش‌های انسانی آن در سال ۲۰۲۴ انجام شد و توجهات زیادی را به خودش جلب کرد.
xAI: هوش مصنوعی در خدمت اکتشاف کیهان
همان‌طور که گفتیم، ایلان ماسک پس از جدایی از OpenAI، تصمیم گرفت پروژه‌ای جدید را آغاز کند. در سال ۲۰۲۳ او xAI را معرفی کرد؛ شرکتی که هدف آن، «درک واقعی جهان» از طریق هوش مصنوعی است. این شرکت به‌تازگی مدل زبانی Grok را توسعه داده است که به‌شکل انحصاری در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) ادغام شده است. ماسک همچنین مدعی است که xAI می‌تواند در مأموریت‌های فضایی اسپیس‌ایکس نیز نقش داشته باشد.
توییتر و ری‌برند آن به X
در ژانویه سال ۲۰۲۲ ایلان ماسک شروع به خرید سهام توییتر کرد و به‌سرعت با دراختیارگرفتن بیش از ۹درصد سهام این شرکت، به بزرگترین سهام‌دار آن تبدیل شد. در تاریخ ۱۵ آوریل همان سال ماسک پیشنهاد جسورانه‌ای مطرح کرد: خرید توییتر با قیمت ۴۳میلیارد دلار!
او در آن زمان در این باره گفت:
من در توییتر سرمایه‌گذاری کردم چون به پتانسیل آن برای تبدیل شدن به پلتفرم آزادی بیان در سراسر جهان باور دارم و معتقدم که آزادی بیان یک ضرورت اجتماعی برای عملکرد درست دموکراسی است. بااین‌حال، توییتر به تحول نیاز دارد.
با وجود موافقت اولیه هیئت‌مدیره توییتر، ماسک در ادامه مدعی شد که به‌دلیل وجود ربات‌ها و حساب‌های جعلی در این شبکه اجتماعی، توافق خرید را لغو می‌کند. این تصمیم جنجال زیادی به پا کرد و به شکایت توییتر از ماسک منجر شد که درنهایت او را وادار به خرید توییتر کرد.
پس از خرید توییتر، کمتر کسی تصور می‌کرد که ماسک به‌طور کامل این شبکه اجتماعی را بکوبد و از نو بسازد. او در همان روز نخست، بسیاری از مدیران ارشد توییتر را اخراج کرد و مدت کوتاهی بعد، عذر نیمی از کارمندان این شرکت را هم خواست. سپس مدل کسب درآمد جدیدی برای توییتر ایجاد کرد و در اواخر سال ۲۰۲۳ نام این شبکه اجتماعی را به X تغییر داد. در آن زمان ایلان اعلام کرد که هدفش ساخت یک «اپلیکیشن همه‌کاره» است؛ پلتفرمی که فراتر از یک شبکه اجتماعی، شامل خدمات پرداخت، تجارت الکترونیک و هوش مصنوعی باشد.
دامنه ایکس دات کام در ابتدا مربوط به یکی از نخستین شرکت‌های ایلان ماسک بود. او در سال ۲۰۱۷ این دامنه را از شرکت ای‌بی خریداری کرد و حالا دامنه اصلی توییتر سابق است.
ایلان ماسک و ارزهای دیجیتال؛ از حمایت از دوج کوین تا پذیرش بیت کوین!
همزمان با تب و تاب بازار ارزهای دیجیتال در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، نام ایلان ماسک بیش از پیش در دنیای کریپتو پیچید. توییت‌های او در آن زمان نوسانات زیادی در قیمت ارزهای دیجیتال به‌خصوص قیمت بیت کوین و دوج کوین ایجاد کردند و بسیاری از این فرصت برای کسب سود بهره بردند.
ایلان ماسک و بیت کوین
یکی از اولین اظهارنظرهای ایلان ماسک درباره بیت کوین به سال ۲۰۱۴ برمی‌گردد. در آن زمان ماسک در واکنش به سؤال یک خبرنگار درباره بیت کوین گفت:
بیت کوین احتمالاً چیز خوبی است. البته در نگاه اول ظاهراً برای معاملات غیرقانونی استفاده می‌شود. باید زمان بگذرد تا کاربرد این ارز دیجیتال مشخص شود. نباید آن را کاملاً بد بدانیم. این ارز هم برای تراکنش‌های قانونی و هم غیرقانونی کاربرد دارد.
بااین‌حال پنج سال بعد، در سال ۲۰۱۹، زمانی که بیت کوین در قعر بازار نزولی بود، اخبار زیادی از مرگ آن منتشر می‌شد و آن را با حباب تولیپ و طرح‌های هرمی مقایسه می‌کردند، ماسک موضع خودش را تغییر داد. او در پادکستی به میزبانی شرکت آرک اینوست (Ark Invest)، ساختار بیت کوین را «بسیار هوشمندانه» خواند و از اتریوم هم به‌عنوان ارزی با ویژگی‌های ارزشمند یاد کرد. بااین‌حال، در آن زمان تأکید کرده بود که تسلا برنامه‌ای برای ورود به دنیای رمزارزها ندارد.
البته این تا قبل از سال ۲۰۲۱ بود. ماسک با یک تغییر موضع مجدد هشتگ #Bitcoin را به بیوگرافی توییترش اضافه کرد و با این حرکت، قیمت بیت کوین را بیش از ۲۰٪ افزایش داد. از همین جا ایلان ماسک نشان داد که تا چه اندازه می‌تواند در دنیای کریپتو نفوذ داشته باشد. چند هفته بعد، تسلا اعلام کرد ۱٫۵میلیارد دلار بیت کوین خریده است و این ارز دیجیتال را به‌عنوان روش پرداختی جدید خود می‌پذیرد؛ اتفاقی که به رکوردشکنی بیت کوین و ثبت اوج ۵۸٬۰۰۰ دلاری آن منجر شد.
بااین‌حال، این روند کوتاه‌مدت بود و در ماه مه همان سال، ایلان ماسک اعلام کرد به‌دلیل مصرف بالای انرژی فرایند استخراج بیت کوین، پذیرش آن در تسلا را لغو می‌کند. این تصمیم به ریزش ۴۰درصدی قیمت بیت کوین و سقوط آن تا ۴۳٬۰۰۰ دلار انجامید. او در ادامه وعده داد درصورت استفاده از انرژی‌های سبز برای استخراج بیت کوین، ممکن است دوباره پذیرش این ارز دیجیتال در تسلا را آغاز کند. جالب است بدانید که تسلا از آن زمان تاکنون همچنان بیت کوین‌های خریداری‌شده خودش را نگهداری می‌کند.
آیا ایلان ماسک همان ساتوشی ناکاموتوی معروف است؟
هویت ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت کوین یکی از مرموزترین داستان‌های تاریخ اینترنت و ارزهای دیجیتال است و در این سال‌ها افراد مختلفی را به آن نسبت داده‌اند. یکی از این افراد، ایلان ماسک است؛ ولی او همیشه این موضوع را تکذیب می‌کند.
اولین اظهارنظر عمومی ماسک درباره بیت کوین به مارس سال ۲۰۱۴ برمی‌گردد. در آن زمان ایلان در واکنش به مقاله‌ای که در نشریه نیوزویک (Newsweek) درباره هویت ساتوشی ناکاموتو منتشر شد، در توییتی نوشت:
خب، حالا که ساتوشی ناکاموتو کشف شده، فکر می‌کنم پرونده بسته شده.
نیوزویک در مطلب خود مدعی شده بود فردی با نام «دوریان ناکاموتو» احتمالاً خالق بیت کوین است. البته دوریان کمی بعد این ادعا را تکذیب کرد.
در سال ۲۰۱۷، زمانی که بیت کوین درحال عبور از مرز ۸۰۰۰ دلاری و رسیدن به قله ۲۰۰۰۰ دلاری خود بود، مقاله‌ای در وب‌سایت مدیوم با عنوان اینکه «احتمالاً ایلان ماسک بیت کوین را اختراع کرده است»، به نوشته ساهیل گوپتا (Sahil Gupta) منتشر شد که سروصدای زیادی به پا کرد. گوپتا مدعی بود شواهدی مثل دانش عمیق ایلان ماسک در زمینه اقتصاد و رمزنگاری، تجربه‌اش با زبان برنامه‌نویسی C++ و روش حل مسئله خاص او دلایلی برای ساتوشی ناکاموتو بودن او هستند. بااین‌حال ماسک به‌سرعت به این ادعا واکنش نشان داد و در توییتی نوشت:
این ادعا که من بیت کوین را اختراع کرده‌ام درست نیست. یک دوست چند سال پیش کمی بیت کوین برای من ارسال کرد اما نمی‌دانم کجاست.
چند هفته بعد دوباره در توییتر از ماسک پرسیدند که آیا او خالق بیت کوین است یا نه و در واکنش به این ادعا، وی لینک مقاله‌ای از وب‌سایت خبری د آنین (The Onion) را که به تمسخر ارزهای دیجیتال پرداخته بود به اشتراک گذاشت.
ایلان ماسک و دوج کوین
با اینکه رابطه ایلان ماسک و بیت کوین همواره اما و اگرهایی به‌همراه داشته است، علاقه و تعهد او به دوج کوین هیچ‌گاه مورد تردید قرار نگرفته است. ماسک معتقد است دوج کوین «ارز مردم» است و در سالیان گذشته بارها مستقیماً از این میم کوین حمایت کرده است.
در سال ۲۰۱۸ ایلان ماسک برای اولین بار به دوج کوین توجه کرد. او در آن زمان در توییتی از جکسون پالمر، خالق دوج کوین، خواست تا برای حل مشکل ربات‌های توییتری کلاهبردار و اسپم‌ها کمک کند.
بااین‌حال اولین اشاره مستقیم ایلان ماسک به دوج کوین به سال ۲۰۱۹ برمی‌گردد. در آن زمان او دوج کوین را «ارز دیجیتال محبوب خود» اعلام کرد. همین مسئله باعث شد تا قیمت این میم کوین از ۰٫۰۰۲ دلار به ۰٫۰۰۴ دلار برسد.
حمایت گاه و بی‌گاه ایلان از دوج کوین همچنان ادامه داشت و حتی باعث شد قیمت این ارز دیجیتال در بحبوحه بازار خرسی رمزارزها رشد چشمگیری را تجربه کند. جالب اینجاست که در سال ۲۰۲۱ ایلان ماسک مدعی شد از سال ۲۰۱۹ با توسعه‌دهندگان دوج کوین همکاری کرده است. وی حتی در بازه‌ای خودش را به‌عنوان مدیرعامل دوج کوین معرفی کرد که باعث نوسانات شدید این میم کوین شد.
به‌دنبال حمایت ایلان ماسک از دوج کوین، صرافی‌های بزرگی از جمله هوبی و کوین بیس این میم کوین را به لیست معاملات خود اضافه کردند و همین مسئله رالی دوج در سال ۲۰۲۱ را تقویت کرد.
ایلان ماسک، پدر دوج کوین
داستان ایلان ماسک و دوج کوین زمانی عجیب‌تر شد که وی عنوان کرد می‌خواهد در شوی تلویزیونی ستردی نایت لایو (Saturday Night Live) درباره دوج کوین صحبت کند. وی پیش از این برنامه، خودش را به‌عنوان پدر دوج کوین یا دوج فادر (Dogefather) معرفی کرد. همین گفته او برای اینکه قیمت این ارز دیجیتال به اوج ۰٫۷۳ دلاری برسد کافی بود.
حضور ماسک در برنامه SNL نتوانست انتظارات سرمایه‌گذاران را برآورده کند. درنتیجه، با وجود اظهارنظرهای مختلف او درباره این ارز دیجیتال، قیمت دوج پس از این برنامه کاهش یافت.
امروز نیز دوج کوین به‌عنوان یک روش پرداختی برای خرید کالاهای رسمی تسلا پذیرفته شده است و شایعاتی مبنی بر ادغام آن در شبکه اجتماعی ایکس به گوش می‌رسد.
ایلان ماسک چه ارزهای دیجیتالی دارد؟
در سال ۲۰۲۱ ایلان ماسک رسماً اعلام کرد که در بیت کوین، اتریوم و دوج کوین سرمایه‌گذاری کرده است. همین موضوع باعث شد تا گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره میزان سرمایه‌گذاری او مطرح شود.
علاوه بر این، شایعات دیگری وجود دارند که می‌گویند ماسک احتمالاً در میم کوین‌هایی مثل شیبا اینو یا فلوکی اینو نیز سرمایه‌گذاری کرده است. جالب است بدانید اسم سگ ایلان ماسک «فلوکی» است. او تاکنون بارها با توییت کردن آن، قیمت فلوکی اینو را تغییر داده است. بااین‌حال، خود ایلان ماسک تاکنون این شایعات را تأیید نکرده است. او ادعا می‌کند با پروژه‌ها و توکن‌هایی که از نام او استفاده می‌کنند هیچ ارتباطی ندارد.
چالش‌های حقوقی ایلان ماسک در سالیان اخیر
ایلان ماسک در سال‌های اخیر با چند پرونده حقوقی مهم روبه‌رو بوده است که بیشتر آنها با فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری‌های شخصی او ارتباط دارند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)، که وظیفه نظارت بر بازارهای مالی را بر عهده دارد، در دو مقطع مهم علیه او اقدام کرده است. ابتدا در سال ۲۰۱۸ به‌دنبال توییت جنجالی درباره خصوصی‌سازی تسلا و سپس در سال ۲۰۲۵ با طرح شکایتی درباره افشا نکردن به‌موقع سهامش در توییتر پیش از خرید آن.
تحقیقات SEC در سال ۲۰۱۸: توییت جنجالی تسلا
هفتم اوت سال ۲۰۱۸، ماسک با یک توییت غیرمنتظره اعلام کرد که «درحال بررسی خصوصی‌سازی تسلا با قیمت ۴۲۰دلار به‌ازای هر سهم» است و تأمین مالی آن را «تضمین‌شده» خواند. این پیام کوتاه موجی از هیجان را در بازار به راه انداخت و قیمت سهام تسلا تا پایان همان روز را ۱۱درصد افزایش داد. اما این توییت به‌ظاهر ساده باعث شد SEC تحقیقات خود را علیه ایلان ماسک و صحت ادعای «تأمین مالی تضمین‌شده» او آغاز کند. در همین حال برخی از سرمایه‌گذاران با طرح شکایت مدعی شدند که ماسک قصد دستکاری قیمت سهام و ضربه به فروشندگان استقراضی را داشته است.
بعدها ماسک در یک پست توضیح داد که خصوصی‌کردن تسلا بهترین مسیر پیش رو است و وعده داد که سهام خود را حفظ خواهد کرد. وی همچنین اعلام کرد که قصد دارد یک صندوق ویژه برای حفظ سرمایه‌گذاران فعلی ایجاد کند. شش روز بعد، ماسک اعلام کرد که در حال بررسی پیشنهادهایی با مدیرعامل صندوق ثروت ملی عربستان سعودی است و به همین دلیل گفته است که «تأمین مالی انجام شده است». این در حالی است که در تاریخ ۲۴ اوت ۲۰۱۸ و تنها یک‌روز پس از جلسه با هیئت مدیره، ماسک اعلام کرد که تصمیم خود برای خصوصی‌کردن تسلا را تغییر داده است.
در تاریخ ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۸، توافق با SEC نهایی شد. ماسک ۲۰میلیون دلار جریمه پرداخت کرد، به‌مدت سه‌سال از ریاست هیئت‌مدیره تسلا کناره‌گیری کرد و پذیرفت وکلای شرکت توییت‌های مهمش را پیش از انتشار تأیید کنند.
شکایت SEC در سال ۲۰۲۵: تخلف در خرید توییتر
در ژانویه ۲۰۲۵، بیش از شش‌سال پس از ماجرای تسلا، SEC بار دیگر ماسک را به دادگاه کشاند. این بار موضوع به سال ۲۰۲۲ و پیش از خرید توییتر بازمی‌گشت. بر اساس این شکایت، ماسک بیش از ۵درصد از سهام توییتر را خریده بود، بدون اینکه این مالکیت را تا ۱۱ روز پس از موعد قانونی افشا کند. این تأخیر به او اجازه داد سهام بیشتری را با قیمت‌های پایین‌تر از ارزش واقعی بخرد. به‌گفته کمیسیون بورس آمریکا این اقدام او به ضرر ۱۵۰میلیون دلاری سرمایه‌گذاران منجر شده است.
SEC ادعا کرد اگر ماسک به‌موقع مالکیتش را اعلام کرده بود، قیمت سهام توییتر افزایش می‌یافت و این تخلف، مصداق کلاهبرداری اوراق بهادار است. این نهاد خواستار بازپرداخت سود ناعادلانه ماسک و جریمه مدنی شد. ماسک در واکنش تندی در یک توییت SEC را «سازمانی ازهم‌گسیخته» خواند و انتقاد کرد که به‌جای تمرکز بر جرایم واقعی، او را هدف قرار داده‌اند. این پرونده همچنان در جریان است و باتوجه‌به نقش جدید ماسک در دولت آمریکا ممکن است ابعاد سیاسی نیز پیدا کند.
ثروت ایلان ماسک چقدر است؟
در سال ۲۰۲۱ و به‌دنبال صعود چشمگیر سهام شرکت تسلا، ایلان ماسک با پشت‌سر گذاشتن جف بزوس به ثروتمندترین مرد جهان تبدیل شد و برای بیش از دو سال این لقب را حفظ کرد. بااین‌حال خرید توییتر و کاهش چشمگیر سهام آن باعث شد تا جایگاه ماسک در صدر ثروتمندترین افراد جهان متزلزل شود. به‌طوری‌که در اوایل زمستان سال ۲۰۲۴ برنارد آرنو، میلیاردر مطرح فرانسوی از او پیشی گرفت. بااین‌حال، در اواخر سال ۲۰۲۴ و در ماه دسامبر، ثروت ایلان ماسک به بیش از ۴۰۰میلیارد دلار رسید و به اولین فردی تبدیل شد که به چنین ثروتی دست یافته است.
در زمان نگارش این مطلب و بر اساس رتبه‌بندی مجله فوربس، ماسک با ثروت ۳۲۹میلیارد دلاری با اختلاف ثروتمندترین فرد جهان است و پس از او جف بزوس با ۲۱۱میلیارد دلار و مارک زاکربرگ با ۲۰۹میلیارد دلار قرار دارند.
یکی از دلایل نوسانات ثروت ایلان ماسک سهام او در شرکت‌های تسلا و ایکس است. ماسک ۱۳درصد از سهام تسلا را دارد و نوسانات ارزش آن باعث می‌شود تا ثروت او تغییر کند.
نگاهی به دیدگاه سیاسی و مذهبی ایلان ماسک
برای سال‌ها تصور می‌شد که ماسک فردی آتئیست (خداناباور) است اما او در سال ۲۰۲۴ اعلام کرد که خودش را یک «مسیحی فرهنگی» می‌داند و به آموزه‌های مسیح باور دارد. وی در مصاحبه‌ای با جردن پیترسون، روان‌شناس و پادکست‌ساز معروف، گفت:
من معتقدم که آموزه‌های عیسی خوب و خردمندانه هستند.
این تغییر دیدگاه همزمان با گرایش فزاینده ماسک به حمایت از موضوعات سیاسی محافظه‌کارانه بوده است.
ایلان ماسک خود را عموماً یک لیبرتارین توصیف می‌کند؛ فردی که به آزادی‌های شخصی و کاهش دخالت دولت در اقتصاد باور دارد. این دیدگاه در انتخاب‌های سیاسی او نیز بازتاب یافته و حمایت‌هایش در انتخابات گاه متنوع بوده است. برای نمونه، او گاهی از چهره‌های جمهوری‌خواه پشتیبانی کرده و گاهی به دموکرات‌ها نزدیک شده است. در عرصه اقتصادی، او به سیاست‌های بازار آزاد و کاهش مالیات گرایش دارد، اما در برخی مسائل اجتماعی، مواضع پیشروتری از خود نشان داده است.
در انتخابات سال ۲۰۲۴ آمریکا نیز ماسک رسماً از دونالد ترامپ حمایت کرد و نقش کلیدی در پیروزی او در این رقابت داشت. این حمایت در نهایت باعث شد تا ماسک رسماً وارد دولت آمریکا شده و به سرپرستی وزارت کارآمدی دولت (Department of Government Efficiency) یا به‌اختصار DOGE منصوب شود.
ماجرای ورود به دولت ترامپ و رهبری سازمان DOGE
رابطه ایلان ماسک با دونالد ترامپ از زمان انتخاب او به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا در سال ۲۰۱۶ آغاز شد. در آن زمان، ترامپ برنامه‌هایی برای توسعه زیرساخت‌های عظیم اعلام کرد که با دیدگاه‌های ماسک هم‌راستا بود. در دسامبر همان سال، ماسک به‌عنوان عضوی از «انجمن استراتژی و سیاست» انتخاب شد و در ژانویه ۲۰۱۷ به «کمیته ابتکار مشاغل تولیدی» ترامپ پیوست. او معتقد بود این همکاری می‌تواند اهدافش را پیش ببرد: تسریع انتقال جهان به انرژی پایدار و تبدیل بشریت به تمدنی چندسیاره‌ای که به ایجاد صدها هزار شغل و آینده‌ای الهام‌بخش منجر می‌شود.
بااین‌حال، این رابطه همیشه هموار نبوده است. در سال ۲۰۱۷، پس از خروج آمریکا از توافق اقلیمی پاریس، ماسک از نقش‌های مشورتی خود در دولت کناره‌گیری کرد. با وجود این اختلافات در سال ۲۰۲۴ او به حمایت از نامزدی ترامپ در برابر کاملا هریس پرداخت.
به‌دنبال بازگشت ترامپ به کاخ سفید، ماسک به همراه ویوک راماسوامی (Vivek Ramaswamy) به ریاست وزارت کارآمدی دولت معروف به DOGE منصوب شد.
سازمان DOGE که نام آن به‌طرز جالبی با نماد دوج کوین در بازار کریپتو همخوانی دارد، با هدف کاهش هزینه‌های دولتی و حذف ناکارآمدی‌های سیستم بروکراتیک فعالیت می‌کند. این نهاد از طریق کاهش نیروهای دولتی، شفاف‌سازی هزینه‌ها و حذف پروژه‌های غیرضروری، به‌دنبال کاهش کسری بودجه آمریکا است. با وجود حمایت گسترده جمهوری‌خواهان از DOGE، این نهاد با چالش‌های متعددی روبه‌رو است و بسیاری اقدامات آن را غیرمنطقی می‌دانند.
نگاهی به روابط و همسر و فرزندان ایلان ماسک
ایلان ماسک تاکنون سه‌بار ازدواج کرده و ۱۱ فرزند دارد. او در سال ۲۰۰۰ با جاستین ویلسون (Justine Wilson) ازدواج کرد و صاحب ۶ فرزند شد، اما نخستین فرزندشان، نِوادا، در ۱۰ هفتگی درگذشت. این ازدواج در سال ۲۰۰۸ با طلاق به پایان رسید. پس از آن ماسک دو بار در سال‌های ۲۰۱۰-۲۰۱۲ و ۲۰۱۳-۲۰۱۶ با تالولا رایلی (Talulah Riley)، بازیگر انگلیسی ازدواج کرد و طلاق گرفت. ماسک همچنین از رابطه‌اش با گرایمز (Grimes)، خواننده کانادایی دو فرزند دارد.
یکی از نکات جالب درباره فرزندان ایلان ماسک، نام‌گذاری غیرمتعارفشان است. مثلاً فرزند او با گرایمز در ابتدا X Æ A-۱۲ نام‌گذاری شد که بعداً به‌دلیل محدودیت‌های قانونی به X AE A-XII تغییر پیدا کرد.
سخن پایانی
زندگی ایلان ماسک شبیه داستانی علمی‌تخیلی است که در دنیای واقعی جریان دارد؛ مردی که از رویاهای بزرگ هراسی ندارد و برای تبدیل آنها به واقعیت، از هیچ مانعی نمی‌هراسد. از جاه‌طلبی‌های فضایی تا انقلاب در حمل‌ونقل و هوش مصنوعی، او همواره در مرزهای ناشناخته قدم گذاشته و مسیری را پیموده که کمتر کسی جرأت آن را داشته است.
بااین‌حال، هیچ‌یک از موفقیت‌هایش بدون حاشیه نبوده‌اند. روابط پیچیده، چالش‌های خانوادگی و شخصیت جنجالی‌اش، تصویری متفاوت از او ساخته‌اند؛ نابغه‌ای که گاهی غیرقابل‌پیش‌بینی، اما بی‌تردید تأثیرگذار است. چه او را یک نابغه بی‌همتا بدانیم و چه فردی بحث‌برانگیز، ایلان ماسک جهان را تغییر داده و احتمالاً این تنها آغاز مسیر اوست.
در این مطلب از نوبیتکس سعی بر این بود تا زندگینامه ایلان ماسک، ثروتمندترین فرد جهان را به زبانی ساده و خودمانی بررسی کنیم. امیدواریم که به تمامی پرسش‌های شما پاسخ داده باشیم.
سؤالات متداول
ایلان ماسک در شهر پرتوریا آفریقای جنوبی متولد شده است و متولد ۱۹۷۱ است.
ایلان ماسک تاکنون سه‌بار ازدواج کرده که حاصل آن ۱۱ فرزند است.
ماسک در گذشته خودش را فردی خداناباور معرفی کرده بود اما در سال ۲۰۲۴ اعلام کرد که خودش را یک «مسیحی فرهنگی» می‌داند و به آموزه‌های مسیح باور دارد.
طبق داده‌های نشریه فوربس، ثروت ایلان ماسک در حال حاضر ۳۲۹میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
ایلان ماسک در سال ۲۰۲۱ اعلام کرد که هولدر بیت کوین، اتریوم و دوج کوین است.
با وجود گمانه‌زنی‌های مختلف، ماسک بارها اعلام کرده که خالق بیت کوین نیست و ارتباطی با این ارز دیجیتال ندارد.
بر اساس تخمین‌ها ضریب هوشی ایلان ماسک بین ۱۵۰ تا ۱۵۵ است.
نوبیتکس
